Εάν οι εχθροπραξίες στον Καύκασο συνεχιστούν, φέρνοντας τη Ρωσία και την Τουρκία σε αντιπαράθεση μέσω της υποστήριξής τους προς την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, αντιστοίχως, πιθανότατα οι εξελίξεις θα επηρεάσουν και τη δική μας περιοχή. Εως τώρα, ο Βλαντιμίρ Πούτιν εκμεταλλεύεται τον τυχοδιωκτισμό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για να ενισχύσει τη θέση της Ρωσίας στη Συρία και στην Ανατολική Μεσόγειο – αλλά και για να προκαλεί σοβαρά προβλήματα εντός του ΝΑΤΟ. Εάν, όμως, η Τουρκία εμπλακεί περισσότερο στην «αυλή» της Ρωσίας, με την αποστολή Σύρων τζιχαντιστών μισθοφόρων και πολεμικού υλικού στο Αζερμπαϊτζάν, τότε η Μόσχα ίσως επιλέξει τη ρήξη παρά τη συνέχιση της συναλλαγής με την Αγκυρα.
Την ώρα που η τουρκική οικονομία κλονίζεται, το τέλος της ρωσικής ανοχής για την πολιτική του Ερντογάν στη Συρία και στη Λιβύη μπορεί να προκαλέσει σοβαρότατα προβλήματα για τον Τούρκο πρόεδρο εντός και εκτός της χώρας του.
Για την Ελλάδα, την Κύπρο και τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, το ερώτημα είναι το πώς θα διαχειριστούν την εξελισσόμενη κατάσταση. Πώς θα διαμορφωθούν οι σχέσεις τους όχι μόνο με την Τουρκία, αλλά και με τη Ρωσία και τις ΗΠΑ.
Η τουρκική στρατιωτική παρουσία στη βόρεια Συρία εξαρτάται απόλυτα από τη Ρωσία, η οποία εκμεταλλεύτηκε την απόσυρση των περισσότερων αμερικανικών δυνάμεων από την περιοχή («δώρο» του Ντόναλντ Τραμπ στον Ερντογάν) για να ενισχύσει την παρουσία της εκεί, στο πλευρό του προέδρου Ασαντ. Τώρα ο στρατός της Συρίας –με την προφανή συγκατάθεση της Ρωσίας– εντείνει τις επιθέσεις εναντίον θυλάκων υπό τουρκική κατοχή.
Συνομιλίες μεταξύ Ρώσων και Τούρκων εκπροσώπων στις 16 Σεπτεμβρίου δεν έλυσαν σημαντικές διαφορές μεταξύ τους, με αποτέλεσμα να εντείνονται οι επιθέσεις του στρατού της Συρίας εναντίον των τζιχαντιστών που στηρίζονται από την Αγκυρα. Και στη Λιβύη η θέση της Τουρκίας είναι επισφαλής, λόγω της ρευστής πολιτικής κατάστασης στην πλευρά που η Αγκυρα στηρίζει στον εμφύλιο πόλεμο εκεί.
Στην Ανατολική Μεσόγειο, η αποφασιστική στάση της Ελλάδας, η παρέμβαση της Γαλλίας και η απειλή κυρώσεων από την Ε.Ε. οδήγησαν τον Ερντογάν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Η Τουρκία αντιμετωπίζει σοβαρότατα προβλήματα και σε άλλα μέτωπα. Οι σχέσεις της με σχεδόν όλους τους γείτονες είναι στα όριά τους, ενώ συσπειρώνει πολλές δυνάμεις εναντίον της. Ο Αραβικός Σύνδεσμος απαιτεί από την Αγκυρα να αποσύρει τις δυνάμεις της από τη Συρία, τη Λιβύη και το Ιράκ. Το Ριάντ απαγόρευσε την εισαγωγή τουρκικών προϊόντων στη Σαουδική Αραβία.
Οι ΗΠΑ, παρά την προστασία που παρέχει ο Τραμπ στον Ερντογάν και παρά την έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ Ουάσιγκτον και Αγκυρας, δεν θα ήθελαν να «χάσουν» την Τουρκία. Στην Ε.Ε., η Γερμανία δεν επιθυμεί τη ρήξη με την Τουρκία, όμως η ωμή επιθετικότητα της Αγκυρας προκάλεσε τέτοια αντίδραση που η Ε.Ε. καλείται τώρα να επιλέξει εάν θα αφήσει την Τουρκία να τη διχάσει (όπως επιχειρεί να κάνει στο ΝΑΤΟ) ή εάν οι χώρες-μέλη θα παρουσιάσουν ενιαίο μέτωπο εναντίον της. Επειδή ο Ερντογάν κατάλαβε ότι η Ε.Ε. δεν θα διαλυόταν για χατίρι του, επέλεξε τον δρόμο των διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα. Η Σύνοδος Κορυφής την Πέμπτη και την Παρασκευή αναμένεται να επιβεβαιώσει τη στήριξη της Ενωσης προς τα κράτη-μέλη Ελλάδα και Κύπρο, απειλώντας την Τουρκία με μελλοντικές κυρώσεις.
Παρότι η Τουρκία δεν έχει την πολυτέλεια για ρήξη με τη Ρωσία, αυτή φαίνεται αναπόφευκτη. Ο Ερντογάν έχει συγκεντρώσει στο πρόσωπό του όλες τις εξουσίες και δρα όπως θέλει, χωρίς να μελετάει τις συνέπειες των πράξεών του. Χρησιμοποιεί τις κρίσεις στην εξωτερική πολιτική για να συσπειρώσει τους οπαδούς του και να αναγκάσει και τους αντιπάλους του να ακολουθούν την «πατριωτική γραμμή» του, με αποτέλεσμα ουδείς να τολμάει να διαφωνήσει μαζί του. Τον τελευταίο καιρό, προκαλεί τη μία κρίση μετά την άλλη, οδηγώντας στη σημερινή εμπλοκή της χώρας του στον Καύκασο. Ρήξη με τη Ρωσία, όμως, θα φέρει τον Ερντογάν σε αδιέξοδο. Εάν κρίνουμε από την προηγούμενη συμπεριφορά του, όπου μοναδικό κριτήριο είναι η επιβίωσή του, αυτό θα τον οδηγήσει να στραφεί πάλι προς τις ΗΠΑ.
Επειδή σήμερα ο Ερντογάν συμπορεύεται με ετερόκλητες ομάδες ακραίων εθνικιστών και ισλαμιστών, η ήττα σε οποιοδήποτε μέτωπο θα οδηγήσει σε ρήξη μεταξύ τους. Μόνο η στήριξη των ΗΠΑ θα μπορεί να τον σώσει.
Οι ΗΠΑ, παρά τον θυμό κάποιων αξιωματούχων με τον Ερντογάν, δεν θα χάσουν την ευκαιρία να οδηγήσουν την Τουρκία στον «ορθό δρόμο». Ο Ερντογάν θα επιδιώξει κάποια κέρδη εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου, ώστε να παρουσιάσει και αυτή την υποχώρηση ως νίκη.
Η έκβαση της κρίσης στον Καύκασο, όμως, θα επηρεάσει και την πορεία της Ρωσίας και της ροής του αερίου της Ρωσίας και του Αζερμπαϊτζάν προς την Ευρώπη. Η Ρωσία, χωρίς την Τουρκία ως «εργαλείο», θα αναζητεί νέες συνεργασίες για να εδραιώσει την παρουσία της στην περιοχή.
Οι εκλογές στις ΗΠΑ σε λίγες εβδομάδες θα είναι καθοριστικές για το ποια δύναμη θα καλύψει το σημερινό κενό. Οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Ε.Ε.;