Σημειώνεται ότι η Ελλάδα απέρριψε νωρίτερα το προσχέδιο του κειμένου συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου καθώς σε αυτό δεν υπάρχει αναφορά στην παραβατική συμπεριφορά της Τουρκίας, στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μιλώντας στο CNN Greece, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, ξεκαθάρισε ότι το κείμενο, το οποίο είναι ένα πρώτο σχέδιο συμπερασμάτων -και για την αλλαγή του οποίου γίνονται διαβουλεύσεις- δεν ικανοποιεί την ελληνική πλευρά και για τον λόγο αυτό δεν το αποδέχεται.
Η Αθήνα ζητά σαφείς αναφορές για την Τουρκία και την υιοθέτηση ενός μηχανισμού κυρώσεων σε περίπτωση που η Τουρκία συνεχίσει την παραβατική της συμπεριφορά στην Ανατολική Μεσόγειο.
Κατόπιν αυτών των εξελίξεων εκτιμάται ότι οι διαβουλεύσεις στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες θα εξελιχθούν σε θρίλερ.
Η Κύπρος έχει ήδη καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να συναινέσει σε κυρώσεις έναντι της Λευκορωσίας, εάν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν λάβει αντίστοιχες αποφάσεις και κατά της Τουρκίας.
Για τη θέση της αυτή, ωστόσο, η Λευκωσία δέχεται ισχυρές πιέσεις, με τον πρόεδρο Αναστασιάδη να δηλώνει, προτού ακόμη μεταβεί στις Βρυξέλλες ότι «οι κυρώσεις κατά της Τουρκίας δεν είναι αυτοσκοπός».
Προτεραιότητα η Λευκορωσία
Σημειώνεται πως οι 27 της Ε.Ε. αναμένεται να εγκρίνουν συμπεράσματα, με τα οποία θα ζητούν περιοριστικά μέτρα «χωρίς καθυστέρηση» κατά της Λευκορωσίας, άμεση κατάπαυση του πυρός στο Ναγκόρνο – Καραμπάχ, ανεξάρτητη έρευνα για τη χρήση χημικών όπλων κατά του Αλεξέι Ναβάλνι, ενώ θα θέτουν το πλαίσιο των σχέσεων Ε.Ε. – Κίνας στο προσεχές διάστημα, σύμφωνα με προσχέδιο το οποίο περιήλθε στην κατοχή του ΚΥΠΕ. Το προσχέδιο δεν περιέχει παράγραφο για την Τουρκία.
«Για να υπάρξει έκδοση κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας, θα πρέπει πρώτα να συμφωνήσουμε και με τις δικές μας προτάσεις», δήλωσε νωρίτερα Κύπριος αξιωματούχος στο Reuters, προσθέτοντας ότι ο πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης, συναντήθηκε με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ – ο οποίος θα προεδρεύσει της διήμερης Συνόδου Κορυφής – με σκοπό να του περιγράψει αναλυτικά τη θέση της Λευκωσίας.
«Φαντάζομαι ότι θα γίνει μακρά συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Δεν αποκλείω ότι μπορεί να προκύψει κάτι, αλλά, προς το παρόν, δεν θα πόνταρα σε ένα θετικό αποτέλεσμα», συνέχισε η ίδια πηγή.
Μητσοτάκης στη Σύνοδο: Διάλογος και διπλωματία ή κυρώσεις
Την ίδια στιγμή, αυστηρό μήνυμα έστειλε κατά την προσέλευσή του στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τονίζοντας πως η προκλητικότητα της Τουρκίας δεν μπορεί να γίνει πλέον δεκτή.
Διεμήνυσε δε, πως πλέον ανοίγονται δύο δρόμοι μπροστά μας: «ο ένας είναι ο δρόμος του διαλόγου και της διπλωματίας».
Αναλυτικά η δήλωση του πρωθυπουργού έχει ως εξής:
«Η Ευρώπη καλείται να αποφασίσει με θάρρος και ειλικρίνεια τις είδους σχέση θέλει να έχει με την Τουρκία. Η τουρκική προκλητικότητα δεν μπορεί να γίνει άλο ανεκτή. Η συμπεριφορά της Τουρκίας δεν παραβιάζει μόνο τα κυριαρχικά δικαιώματα δυο κρατών μελών της ΕΕ, της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά θίγει τα συμφέροντα ολόκληρης την Ευρώπης στη Μεσόγειο.
Δυο είναι, πλέον, οι δρόμοι απέναντι στην Τουρκία. Ο ένας του διαλόγου και της διπλωματίας. Ο άλλος είναι η κλιμακούμενη ένταση που αναπόφευκτα θα οδηγήσει στη λήψη μέτρων. Η Ελλάδα έχει αποδείξει ότι θέλει τον πρώτο δρόμο. Εναπόκειται στην Τουρκία να πράξει το ίδιο. Να το κάνει με συνέπεια».
«Στο χέρι της Τουρκίας αν θα επιλέξει τη συνεργασία ή τις κυρώσεις»
Νωρίτερα ο κ. Μητσοτάκης είχε συνάντηση με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, αμέσως μετά την άφιξή του στις Βρυξέλλες για την Ειδική Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Μια Σύνοδος, που προκάλεσαν η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία με αφορμή τη συνεχιζόμενη τουρκική προκλητικότητα.
Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν ότι η ΕΕ επιθυμεί μια καλή σχέση με την Τουρκία και σταθερότητα στην περιοχή. Προσθέτοντας, όμως, ότι η ΕΕ είναι διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία που βρίσκονται στη διάθεσή της προκειμένου να προασπίσει τα συμφέροντά της και να προωθήσει τους στόχους της.
Κατά τη διάρκεια της συζήτησης ο Πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι η Ελλάδα επιθυμεί σχέσεις καλής γειτονίας χωρίς εντάσεις στην περιοχή. Είναι όμως ξεκάθαρο, όπως πρόσθεσε, ότι είναι στο χέρι της Τουρκίας αν θα επιλέξει τη συνεργασία ή αν θα αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της συμπεριφοράς της.
Τι προβλέπει το προσχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
Αναλυτικά στο προσχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σε σχέση με την Κίνα, «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει την προφορική έκθεση σχετικά με τη συνάντηση των ηγετών της ΕΕ με τον Πρόεδρο Xi Jinping στις 14 Σεπτεμβρίου καθώς και την υπογραφή της συμφωνίας για τις γεωγραφικές ενδείξεις».
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει «την ανάγκη εξισορρόπησης της οικονομικής σχέσης και επίτευξης της αμοιβαιότητας. Υπενθυμίζει τον στόχο της ολοκλήρωσης, έως το τέλος του τρέχοντος έτους, των διαπραγματεύσεων για μια φιλόδοξη Συνολική Επενδυτική Συμφωνία ΕΕ-Κίνας (CAI) που αντιμετωπίζει τις τρέχουσες ασυμμετρίες στην πρόσβαση στην αγορά, συμβάλλει σε ίσους όρους ανταγωνισμού και καθιερώνει ουσιαστικές δεσμεύσεις για την αειφόρο ανάπτυξη».
Καλεί επίσης την Κίνα «να εκπληρώσει προηγούμενες δεσμεύσεις για την αντιμετώπιση των εμποδίων πρόσβασης στην αγορά, να σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις για τις βιομηχανικές επιδοτήσεις στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου».
Επιπλέον το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενθαρρύνει την Κίνα «να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων». Αυτό περιλαμβάνει, ειδικότερα, «τη λήψη πιο φιλόδοξων μέτρων για το κλίμα σύμφωνα με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού και για τη βιοποικιλότητα και υποστήριξη πολυμερών αντιδράσεων στην πανδημία COVID-19, ιδίως όσον αφορά τις θεραπείες και τα εμβόλια, και την ελάφρυνση του χρέους ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάκαμψη από την πανδημία, ιδιαίτερα στην Αφρική».
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει, ως «σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση», τη δήλωση του Προέδρου Xi Jinping, μετά τη βιντεοδιάσκεψη των ηγετών, ότι “η Κίνα θα στοχεύσει στην επίτευξη ουδετερότητας άνθρακα πριν από το 2060”.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει τις «σοβαρές ανησυχίες του για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένων των εξελίξεων στο Χονγκ Κονγκ και της μεταχείρισης ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες, όπως εκφράστηκαν στη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Κίνας τον Ιούνιο και στη συνάντηση των ηγετών που πραγματοποιήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου».
Ακολούθως επιβεβαιώνει την «πολιτική προσέγγιση των σχέσεων ΕΕ-Κίνας όπως ορίζεται στην κοινή ανακοίνωση της Επιτροπής και του Ύπατου Εκπροσώπου «ΕΕ-Κίνα: Μια στρατηγική προοπτική» του Μαρτίου 2019 και ζητεί περαιτέρω συνεκτικές προσπάθειες για την εφαρμογή της». Καλεί δε την Κομισιόν και τον Ύπατο Εκπρόσωπο να υποβάλουν έκθεση προόδου έως τον Μάρτιο του 2021. Προσβλέπει σε συνάντηση όλων των μελών της με τον Πρόεδρο Xi Jinpin το 2021.
Σε ό,τι αφορά τη Λευκορωσία, σύμφωνα με το προσχέδιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «καταδικάζει την απαράδεκτη βία εκ μέρους των αρχών της Λευκορωσίας εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών, καθώς και εκφοβισμό, αυθαίρετες συλλήψεις και κρατήσεις μετά τις προεδρικές εκλογές, τα αποτελέσματα των οποίων δεν αναγνωρίζει».
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «υποστηρίζει πλήρως το δημοκρατικό δικαίωμα του λαού της Λευκορωσίας να εκλέγει τον Πρόεδρό του μέσω νέων ελεύθερων και δίκαιων εκλογών, χωρίς εξωτερική παρέμβαση».
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να τερματίσουν τη βία και την καταστολή, να απελευθερώσουν όλους τους συλληφθέντες και τους πολιτικούς κρατουμένους, να σεβαστούν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και την κοινωνία των πολιτών και να ξεκινήσουν έναν περιεκτικό εθνικό διάλογο».
Συμφωνεί ότι «ρέπει να επιβληθούν περιοριστικά μέτρα και καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει την απόφαση χωρίς καθυστέρηση».
Σε ότι αφορά τη σύγκρουση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί “την άμεση παύση των εχθροπραξιών και καλεί τα μέρη να επανέλθουν σε μια διαρκή εκεχειρία και την ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης”. “Η απώλεια ανθρώπινων ζωών και το βάρος στον άμαχο πληθυσμό είναι απαράδεκτες. Δεν μπορεί να υπάρξει στρατιωτική λύση στη σύγκρουση, ούτε εξωτερική παρέμβαση. Το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία πρέπει να ξεκινήσουν ουσιαστικές διαπραγματεύσεις χωρίς προϋποθέσεις”, αναφέρεται στο προσχέδιο.
Από την πλευρά του, το δίκτυο της Deutsche Welle μετέδωσε ότι οι ηγέτες αναμένεται να καταστήσουν σαφές στην Τουρκία ότι η αναθέρμανση των σχέσεων με την ΕΕ προϋποθέτει την επίλυση όλων των ζητημάτων με την Ελλάδα και την Κύπρο. Ωστόσο δεν φαίνονται διατεθειμένοι να συναινέσουν στο αίτημα της Λευκωσίας για επιβολή κυρώσεων στην Άγκυρα.