Στα ελληνοτουρκικά είναι έτσι κι αλλιώς εξαιρετικά δύσκολο (έως απίθανο) ο οποιοσδήποτε διάλογος να στεφθεί με επιτυχία.
Πρόκειται για μια από τις πιο μακροχρόνιες διακρατικές διενέξεις παγκοσμίως, με αιματηρό ιστορικό, μεγάλη διπλωματική περιπλοκότητα και βαθιά διαπλοκή με τον παγκόσμιο γεωπολιτικό ανταγωνισμό. Όμως πριν δούμε αν θα καταλήξουν σε συμφωνία οι συνομιλίες, πρέπει να συμφωνηθεί τι ακριβώς θα συζητηθεί. Η ατζέντα δηλαδή της διαπραγμάτευσης αποτελεί το πρώτο επίδικό της.
Διαφορά ή διαφορές
Μετά τον Ανδρέα Παπανδρέου, πάγια θέση των ελληνικών κυβερνήσεων είναι ότι υπάρχει μία και μόνη διαφορά με την Τουρκία, η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας η οποία συμπίπτει με την ΑΟΖ. Μια άλλη διατύπωση αυτή της θέσης (η οποία υιοθετείται τόσο από τη ΝΔ όσο και από τον ΣΥΡΙΖΑ) αποτελεί το ότι η μόνη διαφορά είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Αυτή η διατύπωση αφήνει «παράθυρο» για διευθετήσεις σε ό,τι αφορά την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων ώστε να μην εμποδίζεται η διεθνής ναυσιπλοΐα στο Αιγαίο.
Η Τουρκία επισήμως θεωρεί τα 12 μίλια casus belli και η Ελλάδα απαντάει ότι με βάση το Διεθνές Δίκαιο η επέκταση των χωρικών υδάτων είναι αναφαίρετο δικαίωμα του κάθε κράτους το οποίο δεν τίθεται υπό αίρεση των γειτόνων του.
Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία κάνει λόγο για διαφορές. Πέρα από την ΑΟΖ, βάζει θέμα για το εύρος του ελληνικού εναέριου χώρου ο οποίος είναι στα 10 μίλια ενώ τα χωρικά ύδατα είναι στα 6, αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, κυριαρχίας σε μικρά νησιά και βραχονησίδες, δικαιωμάτων της μειονότητας στη Θράκη και εσχάτως οριοθέτησης της συνοριογραμμής στο Έβρο.
Πάγια στάση των ελληνικών κυβερνήσεων είναι η κατηγορηματική απόρριψη των τουρκικών τοποθετήσεων.
Ωστόσο, κατά μία ερμηνεία, ο διάλογος για τις θαλάσσιες ζώνες μπορεί συμπαρασύρει τον εναέριο χώρο.
Η παρέμβαση Καλίν
Σύμφωνα με όσα έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση οι διερευνητικές επαφές που θα ξεκινήσουν οσονούπω έχουν αποκλειστικό αντικείμενο την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Χτες σε παρέμβασή του, ο Ιμπραχίμ Καλίν, εκπρόσωπος της τουρκικής προεδρία, έδωσε τη δική του εκδοχή του διαλόγου.
Συγκεκριμένα υποστήριξε ότι:
1. Οι διερευνητικές ξεκινάνε από εκεί που σταμάτησαν το 2016. Αντικείμενό τους, κατά τον κ. Καλίν πάντα, είναι η υφαλοκρηπίδα, η ΑΟΖ και ο εναέριος χώρος στο Αιγαίο.
2. Θα υπάρξουν πολιτικές διαπραγματεύσεις σε επίπεδο ΥΠΕΞ όπου θα συζητούνται θέματα οικονομίας, τουρισμού, ασφάλειας συνόρων και μειονοτήτων.
3. Θα γίνουν στρατιωτικές συνομιλίες τόσο για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, όσο και για τη δημιουργία ενός κοινού μηχανισμού εργασίας στο Αιγαίο, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων στρατιωτών σχετικά με τη θάλασσα, τον αέρα και τα σύνορα.
Η απάντηση της κυβέρνησης
Κυβερνητικές πηγές σχολίασαν ως εξής τις δηλώσεις Καλίν:
«Πιθανότατα ο κ. Καλίν αναφέρεται ευρύτερα στον «πολιτικό διάλογο.. Πράγματι τα τρία θεσμικά πλαίσια διαλόγου είναι οι πολιτικές διαβουλεύσεις σε επίπεδο γ.γ. ΥΠΕΞ που έγιναν τον Ιανουάριο στην Άγκυρα, τα ΜΟΕ που έγιναν το Φεβρουάριο στην Αθήνα και οι διερευνητικές. Τίποτα καινούριο, δηλαδή».
Επιπλέον, ο Στέλιος Πέτσας, μιλώντας στον Σκάι, τόνισε ότι:
«Καμία ελληνική κυβέρνηση δεν συζητά την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών.
Το σίγουρο πάντως είναι ότι τουλάχιστον για ένα διάστημα θα μειωθεί η στρατιωτική ένταση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, πράγμα που, όπως και να δει κανείς, είναι θετικό.