Τουλάχιστον πέντε κτίρια υπέστησαν ζημιές στις στέγες και στον εσωτερικό τους χώρο από την πυρκαγιά, την οποία ο ιστορικός Κώστας Σταματόπουλος συγκρίνει με την καταστροφή του 1916 (φωτ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ).
Ως μία από τις πιο καταστροφικές στιγμές του Τατοΐου θα μείνει στην Ιστορία η πρόσφατη πυρκαγιά που έκανε στάχτη το δάσος του ιστορικού πυρήνα του κτήματος και προκάλεσε μεγάλες ζημιές στις στέγες και στο εσωτερικό τουλάχιστον πέντε κτιρίων του. Αυτή είναι η εκτίμηση του ιστορικού και αντιπρόεδρου της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος Κώστα Σταματόπουλου, ο οποίος παραλληλίζει την πυρκαγιά του 2021 με την πρώτη και εξίσου καταστροφική φωτιά του 1916. «Η πρώτη πυρκαγιά μπήκε στον πυρήνα του κτήματος και έκαψε το πρώτο παλάτι και άλλα κτίρια, όπως και την πρώτη εκκλησία του Τατοΐου, τον Προφήτη Ηλία. Η επόμενη ήταν το ’45, αλλά αυτή έκαψε περιμετρικά το κτήμα. Οι δύο πυρκαγιές όπου το Τατόι κινδύνεψε στην ψυχή του, στη ρίζα του, ήταν του 1916 και της περασμένης εβδομάδας».
Ο μελετητής του πρώην βασιλικού κτήματος και συγγραφέας των δύο τόμων «Το χρονικό του Τατοΐου» (εκδ. Καπόν) αναγνωρίζει αστοχίες στην οργάνωση του κτήματος. «Ηταν λάθος να ανατεθεί σε έναν υπουργό που έχει την ευθύνη δεκάδων άλλων πραγμάτων και για τόσο μεγάλη διάρκεια η διοίκηση ενός χώρου», επισημαίνει και προσθέτει: «Θαύμασα τη δουλειά της Λίνας Μενδώνη στο Τατόι, αλλά ξεκίνησε να “χτίζει” από τον 1ο όροφο, ενώ δεν είχαν μπει τα θεμέλια, δηλαδή η προστασία αυτού του χώρου. Εκεί υπάρχει ένα μεγάλο ζήτημα, το οποίο αγγίζει όλη την κυβέρνηση».
Η «Κ» αποκάλυψε το καμένο κοντέινερ (ηλεκτρονική «Κ», 9/8/2021) πλησίον του παλαιού ανακτόρου, για το περιεχόμενο του οποίου το ΥΠΠΟΑ δήλωσε πως πρόκειται για «αντικείμενα μικρής αξίας και σε κακή κατάσταση διατήρησης», διευκρινίζοντας πως οι οικίσκοι με τις 100.000 κειμήλια των ανακτόρων παρέμειναν άθικτοι.
Ωστόσο, ο κ. Σταματόπουλος θεωρεί ότι είναι «επιπόλαιο να κρατάς όλους αυτούς τους θησαυρούς στην καρδιά ενός μεσογειακού δάσους σε μια περίοδο τέτοιας κλιματικής απορρύθμισης» και τονίζει ότι ένα θεσμικό σχήμα διοίκησης θα είχε φροντίσει, μεταξύ άλλων, και για την πυρασφάλεια του κτήματος.
Για την επόμενη ημέρα μάς λέει ότι πρέπει να γίνει άμεσα η μεταφορά των κειμηλίων σε νέο χώρο με ασφάλεια και να αρχίσουν οι διαδικασίες για την αποκατάσταση της φύσης και των κτιρίων από μια ηγετική ομάδα, που θα δουλέψει με ορίζοντα δεκαετίας με τη βοήθεια ξένων οργανισμών που έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον τους, όπως το υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας. «Η πυρκαγιά μάς δίνει τη δυνατότητα να δώσουμε στο Τατόι μια ενιαία μορφή που θα είναι πιο κοντά στα αρχικά κτίρια. Το Τατόι επλήγη πολύ σοβαρά, αλλά όχι θανάσιμα», τονίζει.
Η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, με πρωτοβουλία του κ. Σταματόπουλου και του ιδρυτή της, Κώστα Καρρά, και τη συνδρομή της Europa Nostra, είχε εκπονήσει μια μελέτη αξιοποίησης του Τατοΐου το 2013, η οποία παραδόθηκε στον τότε πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά και στην τότε γ.γ. του ΥΠΠΟΑ και νυν υπουργό Λίνα Μενδώνη. Η έκθεση αναγνώριζε, μεταξύ άλλων, ότι στο κτήμα υφίσταται αυξημένος κίνδυνος πυρκαγιάς και πρότεινε, χωρίς να εξειδικεύει, δαπάνες πυρόσβεσης και δράσεις προστασίας των δασικών εκτάσεων, ενώ για τη διαχείρισή του πρότεινε τη σύσταση οργανισμού.
Ο κ. Καρράς εκτιμά πως η σημερινή καταστροφή είναι ένδειξη της αποτυχίας του τρόπου που ασκείται γενικότερα η διοίκηση στο ελληνικό Δημόσιο και θεωρεί ότι το Τατόι έχει γυρίσει τουλάχιστον δέκα χρόνια πίσω. «Παραμένει όμως ένα ιστορικό και φυσικό μνημείο πρώτης γραμμής και πρέπει να διατηρηθεί η ενότητα του κτήματος. Τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης πρέπει να έρθουν στο Τατόι και να μη σταματήσουν τα έργα αποκατάστασης των μνημείων».