Ζόραν Ζάεφ στην «Κ»: Τεράστιας σημασίας η φύλαξη από την Ελλάδα

Για τεράστια οφέλη που απέφερε στη χώρα του, αλλά και σε ολόκληρη την περιοχή, η συμφωνία των Πρεσπών, καθώς η εμβάθυνση των διμερών σχέσεων δημιουργεί έναν πολιτικό, οικονομικό και ενεργειακό πόλο σταθερότητας στην περιοχή, κάνει λόγο σε συνέντευξή του στην «Κ» ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ. Σε μια αξιοσημείωτη αναφορά αποδίδει, δε, ιδιαίτερη σημασία στην επιλογή της Ελλάδας, ως νατοϊκού συμμάχου, να προστατεύει τον εναέριο χώρο της χώρας του «και να ενισχύει περαιτέρω την ασφάλειά μας».

Τονίζει με έμφαση ότι και οι δύο χώρες έχουν δεσμευθεί για την πλήρη και απρόσκοπτη εφαρμογή των διμερών υποχρεώσεων που ορίζονται στη συμφωνία των Πρεσπών και υπογραμμίζει ότι η στενή φιλία αλλά και συνεργασία που οικοδομείται μεταξύ Αθηνών και Σκοπίων συμβάλλει στη δημιουργία μιας νέας πραγματικότητας «στα Βαλκάνια του 21ου αιώνα», όπου το παρελθόν και οι σκιές της Ιστορίας, δεν στέκονται πλέον εμπόδια στο κοινό ευρωπαϊκό μέλλον.

Σε μια σύντομη αναδρομή στην πορεία προς τις Πρέσπες σημειώνει ότι «ο Αλέξης Τσίπρας και εγώ μπήκαμε σε μια διαδικασία στην οποία διακινδυνεύαμε την πολιτική μας καριέρα, χωρίς να υπολογίσουμε το προσωπικό κόστος».

Ταυτόχρονα, μιλά για φιλική σχέση που αναπτύσσει και με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, «απαλλαγμένη από όλα τα προηγούμενα ζητήματα που επιβάρυναν τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μας» και εκφράζει την ικανοποίησή του για την κατηγορηματική διαβεβαίωση του Ελληνα πρωθυπουργού ότι η Αθήνα παραμένει ένας ισχυρός μεσολαβητής και υποστηρικτής της ένταξης της χώρας του στην Ε.Ε.

Ο κ. Ζάεφ αυτή την εβδομάδα θα επισκεφθεί την Αθήνα και θα συναντηθεί με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας και των πρωθυπουργό, ενώ θα μιλήσει και στο Οικονομικό Φόρουμ και των Δελφών.

– Πώς ξεκίνησε και υλοποιήθηκε η προσπάθεια που οδήγησε στη συμφωνία των Πρεσπών;
– Τρία χρόνια αργότερα, μπορώ να πω ότι τόσο στη χώρα μου όσο και στην Ελλάδα, συνέκλινε η ισχυρή πολιτική βούληση των ηγετών και των στενότερων συνεργατών τους για αλλαγή της εικόνας των Βαλκανίων. Νομίζω ότι δεν θα ήταν υπερβολικό να πω ότι και ο Αλέξης Τσίπρας και εγώ μπήκαμε σε μια διαδικασία στην οποία διακινδυνεύαμε την πολιτική μας καριέρα, χωρίς να υπολογίσουμε το προσωπικό κόστος. Αποδεχθήκαμε την πρόκληση να δώσουμε στον κόσμο μια λύση που προκύπτει από μια ευρωπαϊκή προσέγγιση στην αναζήτηση απαντήσεων στα πιο δύσκολα ερωτήματα, όπως ήταν το θέμα του ονόματος της χώρας μου και ο μακροχρόνιος αποκλεισμός της επί τρεις δεκαετίες. Καταλήξαμε σε συμφωνία και στην εξεύρεση λύσης. Γνωρίζαμε ότι υπήρχε διέξοδος, αλλιώς δεν θα υπήρχε τέτοια πολιτική και προσωπική βούληση όλων εκείνων που συμμετείχαν στη διαδικασία. Φυσικά, ο πολύ σεβαστός, έμπειρος ειδικός διαμεσολαβητής Μάθιου Νίμιτς ήταν εδώ, και, με τη σοφία και την εμπειρία του, ήξερε πότε να συμμετέχει στη διαδικασία, αλλά το πιο σημαντικό, πότε να μας αφήσει να βαδίσουμε μόνοι μας προς την επίλυση του ζητήματος. Ενα τόσο περίπλοκο και ευαίσθητο πρόβλημα απαιτεί λεπτότητα, επαγρύπνηση και ευθύνη σε κάθε στιγμή. Ετσι το αντιμετωπίσαμε.

– Πώς δουλέψατε για τον σκοπό αυτό με τον τότε Ελληνα πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα;
– Δεν ήταν ένα θέμα πιεστικής διπλωματίας της επιβολής, όπως σκέφτηκαν ή υποστήριξαν ορισμένοι. Η πιο σημαντική στιγμή ήταν όταν διαπιστώσαμε ότι μοιραζόμασταν κοινές αξίες. Τότε η σύνδεση έγινε πιο ορατή, και το πιο σημαντικό, αποτέλεσε κίνητρο και για τους δυο μας. Επιλέξαμε να πάρουμε αποφάσεις. Να επιλύσουμε το ζήτημα του ονόματος της χώρας μου. Να μη χρονοτριβήσουμε, να μη λογαριάσουμε άλλους παράγοντες, να μην παίξουμε με το κοινό τόσο στη χώρα μου όσο και στη δική σας, να μην ξοδέψουμε τον χρόνο των φίλων μας υποστηρικτών της διαδικασίας. Να δώσουμε στην περιοχή τα νέα Βαλκάνια, τα Βαλκάνια του 21ου αιώνα όπου το παρελθόν, οι σκιές της Ιστορίας, δεν θα σταθούν ανυπέρβλητα εμπόδια στο κοινό ευρωπαϊκό μέλλον. Αυτό ήταν που μας συνέδεσε και αυτή η σύνδεση ενισχύθηκε από τη φιλική ατμόσφαιρα που γινόταν πιο έντονη σε κάθε μία από τις επόμενες συναντήσεις μας, ή στις συναντήσεις εργασίας των στενότερων συνεργατών μας και των υπουργών Εξωτερικών, κ. Ντιμιτρόφ και Κοτζιά. 

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον καταλήξαμε στη λύση που σφραγίσαμε με τη συμφωνία των Πρεσπών, η οποία με φιλικό τρόπο καθιέρωσε τις ερμηνείες του όρου «Μακεδονία», προστατεύοντας παράλληλα την αξιοπρέπεια, την εθνική, την πολιτιστική και, τελικά, τη συνολική ταυτότητα των λαών μας με ορθό τρόπο. Ολόκληρος ο δημοκρατικός κόσμος, όλοι οι κοινοί φίλοι, εταίροι και υποστηρικτές μας είπαν ότι αυτή η συμφωνία είναι το βήμα που μας έβγαλε από τους αποκλεισμούς και το παρελθόν, και άνοιξε τις πύλες για το μέλλον. Το μέλλον που μας προσέφερε την ένταξη στο ΝΑΤΟ, και το μέλλον που μας οδήγησε στη σύσταση για άνευ όρων έναρξη των διαπραγματεύσεων προσχώρησης στην Ε.Ε.

– Υπάρχει ακόμη αντίθεση στη συμφωνία εντός της Βόρειας Μακεδονίας;
– Θεωρώ ότι τρία χρόνια αργότερα όλοι οι πρωταγωνιστές της αντιπολίτευσης που παραπλάνησαν το κοινό στη Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας αποδείχθηκαν κακόβουλοι και τα επιχειρήματά τους αβάσιμα. Ισχυρίζονταν ότι η συμφωνία των Πρεσπών υποβαθμίζει τα κεκτημένα δικαιώματα και στερεί από τις μελλοντικές γενιές το δικαίωμα να είναι Μακεδόνες. Ηταν ψευδείς και επιβλαβείς χειρισμοί, καθώς το άρθρο 7 της συμφωνίας κάνει σαφή διάκριση σχετικά με τους όρους Μακεδονία και Μακεδόνας, που στην Ελλάδα εμπεριέχουν το ελληνικό μέρος της Ιστορίας, ενώ αντίστοιχα, στο δικό μας πλαίσιο, αντικατοπτρίζουν το έδαφος, τη γλώσσα, τον λαό μας με όλα τα χαρακτηριστικά του, με την Ιστορία, τον πολιτισμό και την κληρονομιά του που είναι διαφορετικά από αυτά της Ελλάδας. Υπάρχουν ακόμη ορισμένα πολιτικά κέντρα, κυρίως στην εθνικιστική πτέρυγα του πολιτικού φάσματος στη χώρα μου, τα οποία, κατά καιρούς, έχουν την τάση να αμφισβητούν δημόσια τη συμφωνία των Πρεσπών, αλλά σας διαβεβαιώνω ότι πρόκειται για ενέργειες χωρίς σοβαρό αντίκτυπο.

– Αισθάνεστε δικαιωμένος από το αποτέλεσμα;
– Δεν έχω απολύτως καμία αμφιβολία για τα αποτελέσματα που πετύχαμε με τη συμφωνία των Πρεσπών και τα τεράστια οφέλη της για τη χώρα μας. Το ανοιχτό ζήτημα που είχε η Ελλάδα με το συνταγματικό μας όνομα προέκυψε από την ανεξαρτησία της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και ήταν εμπόδιο για την ένταξη της χώρας μας στα Ηνωμένα Εθνη και για την πλήρη διεθνή αναγνώρισή της. Αυτή η διαμάχη ήταν ο λόγος του αποκλεισμού από την επίτευξη των στρατηγικών μας στόχων για ένταξη στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ. Η διαμάχη ήταν το βαρίδι που κρατούσε τη Δημοκρατία της Μακεδονίας πίσω. Τώρα υπάρχουμε χωρίς βαρίδια και αυτό αναγνωρίζεται τελικά από όλους τους γείτονές μας, από την Ελληνική Δημοκρατία και τη διεθνή κοινότητα. Επιβεβαιώσαμε και ενισχύσαμε τη μακεδονική εθνική και πολιτιστική ταυτότητα των πολιτών της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας, μια για πάντα.

Με τη συμφωνία καταργήσαμε το τελευταίο εμπόδιο για την ένταξη στο ΝΑΤΟ και γίναμε το 30ό μέλος της Συμμαχίας. Το κέρδος μας είναι ανεκτίμητο, καθώς η ένταξη στο ΝΑΤΟ εγγυάται την κυριαρχία, την ασφάλεια, τη σταθερότητα και το μέλλον ευημερίας των πολιτών μας. Ξεκλειδώσαμε επίσης την έναρξη της διαδικασίας ενταξιακής διαπραγμάτευσης στην Ε.Ε. και περιμένουμε τώρα την πρώτη διακυβερνητική σύνοδο με τις Βρυξέλλες που θα σηματοδοτήσει την έναρξη της ενταξιακής διαπραγμάτευσης ανά κεφάλαιο.

Σπουδαίο ότι μας προστατεύει η Ελλάδα

– Πώς βλέπετε τη συνεργασία σας με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τις προοπτικές για τις διμερείς μας σχέσεις;
– Είχαμε την πρώτη μας συνάντηση με τον πρωθυπουργό κ. Μητσοτάκη στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη το 2019 και στη συνέχεια στο συνέδριο με θέμα «Νοτιοανατολική Ευρώπη: Προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας και μεταρρύθμισης» που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2019. Σε αυτές τις συναντήσεις μας, καθώς και στις επόμενες, δημιουργήσαμε μια φιλική σχέση απαλλαγμένη από όλα τα προηγούμενα ζητήματα που επιβάρυναν τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών μας. Αποδεχθήκαμε την καθορισμένη πλέον εταιρική σχέση με βάση την εμπιστοσύνη και τη φιλία, η οποία μετέτρεψε τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών σε συμμαχία, επιβεβαιωμένη από την ένταξη της χώρας μας στο ΝΑΤΟ. Ο ομόλογός μου κ. Μητσοτάκης με διαβεβαίωσε κατηγορηματικά ότι η Ελλάδα παραμένει ένας ισχυρός μεσολαβητής και υποστηρικτής της χώρας μας στην επικείμενη διαδικασία διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Εχουμε δεσμευθεί και οι δύο για την πλήρη και απρόσκοπτη εφαρμογή των διμερών υποχρεώσεων που ορίζονται στη συμφωνία των Πρεσπών. Σε όλες τις συναντήσεις μας συζητάμε για μεγαλύτερη οικονομική συνεργασία που θα πρέπει να συνεχιστεί και να αναβαθμιστεί.

– Η στενότερη συνεργασία μας θα λειτουργήσει ως παράγοντας σταθερότητας στα Βαλκάνια;
– Η συμφωνία των Πρεσπών ήταν μια σημαντική εξέλιξη σε διεθνές επίπεδο για τη Βόρεια Μακεδονία και την υλοποίηση του στόχου μας για ένταξη στο ΝΑΤΟ και οικοδόμηση μιας εταιρικής σχέσης με όλους τους γείτονές μας. Η χειρονομία της Ελλάδας να αποδεχθεί να προστατεύει τον εναέριο χώρο μας, ως νατοϊκός σύμμαχός μας, και να ενισχύει περαιτέρω την ασφάλειά μας, είναι τεράστια. Μέχρι τη συμφωνία των Πρεσπών, ήμασταν γείτονες που είχαν πάντα ένα τρίτο μέρος στο τραπέζι, ενώ σήμερα είμαστε σύμμαχοι και μέλη της ισχυρής οικογένειας του ΝΑΤΟ και της ισχυρότερης στρατιωτικής συμμαχίας στον κόσμο. Η χώρα μας, μαζί με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, την Αλβανία και το Μαυροβούνιο, ως χώρες-μέλη της Συμμαχίας, είναι παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή, εξαγωγέας ασφάλειας. Η ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ επαναπροσδιόρισε τον ρόλο μας στη διεθνή σκηνή ασφάλειας και μας επέτρεψε να συμμετάσχουμε ενεργά σε ένα ευρύ φάσμα συλλογικών αποστολών αμυντικής ασφάλειας, μαζί με την Ελλάδα.

– Πόσο σημαντικό θεωρείτε τον αγωγό φυσικού αερίου που θα συνδέει τις δύο χώρες;
– Είναι ένας ακόμα σύνδεσμος για την ενίσχυση της φιλίας και συνεργασίας μας στον τομέα της ενέργειας. Τα υπογεγραμμένα μνημόνια συμφωνίας για την υλοποίηση των έργων όπως ο τερματικός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου και η μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο στην Αλεξανδρούπολη, καθώς και η συμφωνία για την κατασκευή διασυνδετήριου αγωγού φυσικού αερίου με την Ελλάδα, δημιουργούν μια ευκαιρία για μόνιμη και σταθερή παροχή φυσικού αερίου στη χώρα, από την οποία το αέριο θα διανεμηθεί στην ευρύτερη περιοχή. Αυτό αποτελεί μέρος της επίτευξης του «πράσινου» σεναρίου ως το πιο αποδεκτό για την ανάπτυξη της χώρας, που θα πρέπει να παρέχει οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη. Αναμένουμε ότι θα βελτιώσει σημαντικά και θα ενισχύσει τη συνεργασία σε περιφερειακό επίπεδο. Με τη σύνδεση με τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, η Βόρεια Μακεδονία θα γίνει δίοδος διέλευσης φυσικού αερίου και ενεργειακός κόμβος στα Βαλκάνια. Τα έργα σύνδεσης φυσικού αερίου με την Ελλάδα είναι τα πρώτα αυτού του είδους στη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Με τη σύνδεση με την Ελλάδα, αντί να έχουμε μόνο μία πηγή φυσικού αερίου στη χώρα μας, τώρα η δυνατότητα είναι ανοιχτή για προμήθεια από πολλές διαφορετικές πηγές, όπως αέριο από τις ΗΠΑ, τη Μέση Ανατολή και άλλες, πράγμα που σημαίνει ασφαλή και σίγουρη παροχή φυσικού αερίου από διαφορετικούς προμηθευτές.

– Τι σημαίνει να είναι η χώρα σας πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ;
– Στις 27 Μαρτίου, γιορτάσαμε την πρώτη επέτειο της ένταξής μας στο ΝΑΤΟ, με την οποία υλοποιήσαμε έναν από τους σημαντικότερους εθνικούς στρατηγικούς στόχους μας, ο οποίος είχε τεθεί με ομόφωνη απόφαση του Κοινοβουλίου το 1993. Η ένταξη στο ΝΑΤΟ αποτελεί κυρίαρχη έκφραση της επιλογής μας να είμαστε μέρος της ευρωατλαντικής κοινότητας δημοκρατιών, μια δέσμευση που είχε πάντα ισχυρή δημόσια υποστήριξη και έχαιρε μιας ευρείας υπερκομματικής και διεθνοτικής συναίνεσης. Η ένταξη στο ΝΑΤΟ είναι η μεγαλύτερη συμβολή στην ασφάλεια και τη σταθερότητά μας. Είναι η ισχυρότερη εγγύηση για την προστασία της εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας. Τώρα πια καθόμαστε στο τραπέζι μαζί με τις μεγαλύτερες και πιο ανεπτυγμένες χώρες στον κόσμο. Από τα 30 μέλη του ΝΑΤΟ, τα 21 είναι μέλη της Ε.Ε. Είμαστε ισότιμο μέλος αυτής της μεγάλης οικογένειας ανεπτυγμένων δημοκρατιών. Μαζί τους, συμβάλλουμε στην παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια.

Πιστοί στις μεταρρυθμίσεις για ένταξη στην Ε.Ε.

– Είστε αισιόδοξος για την ένταξη στην Ε.Ε.;
– Η τελευταία έκθεση της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου τον Μάρτιο πιστοποίησε τον άψογο φάκελο της Βόρειας Μακεδονίας και την άνευ όρων σύσταση της Εκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του 2020 για την έναρξη των διαπραγματεύσεων της χώρας με την Ε.Ε. Αυτή η κυβέρνηση κατάφερε να επαναφέρει τη χώρα στον δρόμο της ασφάλειας και προστασίας και έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο σε βασικούς πολιτικούς και οικονομικούς τομείς, αναγνωρισμένους από όλους τους στρατηγικούς μας εταίρους. Γίναμε το 30ό μέλος του ΝΑΤΟ και λάβαμε ομόφωνη, άνευ όρων απόφαση από το Συμβούλιο της Ε.Ε. για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Δυστυχώς, στα τέλη του περασμένου έτους, λόγω του ότι ένα κράτος-μέλος δεν έδωσε τη συγκατάθεσή του για έγκριση του πλαισίου διαπραγματεύσεων, δεν πραγματοποιήθηκε η πρώτη Διακυβερνητική Διάσκεψη για την επίσημη έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Υπάρχει Συνθήκη Φιλίας, Καλής Γειτονίας και Συνεργασίας με τη Βουλγαρία, παρ’ όλα αυτά, άσκησε βέτο στην πορεία της ευρωπαϊκής μας ολοκλήρωσης, για την οποία τα θεσμικά όργανα και τα κράτη-μέλη της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της Βουλγαρίας, έχουν επανειλημμένως επιβεβαιώσει ότι πληρούμε πλήρως τους όρους.

Στον 21ο αιώνα, το να καθορίζεις την ιστορία ενός άλλου έθνους δεν συνάδει με το ευρωπαϊκό πνεύμα, καθώς πρέπει να χτίζουμε ένα μέλλον μαζί. Για τη Βόρεια Μακεδονία, για τον μακεδονικό λαό και για όλους τους πολίτες της χώρας μας, οποιαδήποτε παρέμβαση στη μακεδονική ταυτότητα δεν είναι αποδεκτή. Βρισκόμαστε στη διαδικασία εδώ και πολύ καιρό, δεν θέλουμε να σταματήσουμε και δεν θα σταματήσουμε, αλλά δεν θα διακυβεύσουμε την αξιοπρέπεια και την ταυτότητά μας. Πιστεύουμε ότι θα βρούμε κοινές λύσεις με τη Βουλγαρία και θα χτίσουμε ένα ποιοτικό μέλλον για εμάς και για τις μελλοντικές γενιές. Δεν πρέπει να ξεχάσουμε το παρελθόν, όμως πρέπει να οικοδομήσουμε γέφυρες συνεργασίας μεταξύ όλων των χωρών στα Βαλκάνια, καθώς αυτός είναι ο μόνος δρόμος που οδηγεί στην επιτυχία. Πρέπει να είμαστε περήφανοι για τις επιτυχίες κάθε χώρας στα Βαλκάνια και να προχωράμε μαζί. Η Βόρεια Μακεδονία συνεχίζει να καταβάλλει κάθε δυνατή πολιτική και διπλωματική προσπάθεια για να αντιμετωπίσει τις αιτίες του εκτροχιασμού στη διαδικασία ένταξης στην Ε.Ε., οι μεταρρυθμίσεις δεν θα σταματήσουν ούτε θα επιβραδυνθούν και τώρα επικεντρωνόμαστε στα πιο σημαντικά ζητήματα για την υιοθέτηση των ευρωπαϊκών προτύπων στο εσωτερικό της χώρας.

Πηγή άρθρου: www.kathimerini.gr