O Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν επιδιώκει συμμαχία με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Γιοσιχίντε Σούγκα, τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι και τον Αυστραλό ομόλογό του Σκοτ Μόρισον για «την προώθηση μιας ελεύθερης και ανοιχτής ζώνης στον Ινδοειρηνικό», όμως, παρά την απουσία της, η Κίνα αποτελεί για όλους τον ελέφαντα στο δωμάτιο (φωτ. AP Photo / Evan Vucci).
Συνάντηση με τους ηγέτες της Ιαπωνίας, της Ινδίας και της Αυστραλίας ετοιμαζόταν να φιλοξενήσει χθες το απόγευμα στον Λευκό Οίκο (μετά τα μεσάνυχτα, ώρα Ελλάδας) ο Τζο Μπάιντεν. Πρόκειται για την πρώτη διά ζώσης σύνοδο κορυφής της λεγόμενης «τετραμερούς» (QUAD) επί προεδρίας του, ύστερα από τη διαδικτυακή συνάντηση των τεσσάρων ηγετών τον περασμένο Μάρτιο.
Στην επίσημη ανακοίνωση του Λευκού Οίκου αναφέρεται ότι ο Αμερικανός πρόεδρος θα συζητούσε με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό Γιοσιχίντε Σούγκα, τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι και τον Αυστραλό ομόλογό του Σκοτ Μόρισον «την προώθηση μιας ελεύθερης και ανοιχτής ζώνης στον Ινδοειρηνικό». Η λέξη «Κίνα» απουσιάζει, αλλά αποτελεί για όλους τον ελέφαντα στο δωμάτιο.
Ατυπο φόρουμ στρατηγικού διαλόγου μεταξύ των «τεσσάρων μεγάλων δημοκρατιών» του Ινδικού και του Ειρηνικού, η QUAD βασίζεται στην κοινή ανησυχία των τεσσάρων για την αναχαίτιση της ανερχόμενης Κίνας. Το γεγονός ότι η χθεσινή σύνοδος ήρθε μία εβδομάδα μετά την τριμερή αμυντική συμφωνία ΗΠΑ – Βρετανίας – Αυστραλίας, που προβλέπει και τον εξοπλισμό της Αυστραλίας με πυρηνοκίνητα υποβρύχια, ενισχύει τους φόβους για περαιτέρω κλιμάκωση των εντάσεων στην περιοχή.
«Θέλω να υπογραμμίσω ότι η QUAD είναι ανεπίσημη συνάντηση. Δεν πρόκειται για οργανισμό περιφερειακής ασφάλειας και δεν συνδέεται με το AUKUS», δήλωσε ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος μιλώντας στο πρακτορείο Reuters. Η δήλωσή του είχε πιθανότατα ως στόχο να καθησυχάσει κυρίως την Ινδία, η οποία, παρά τα προβλήματα που έχει κατά καιρούς στη μεθόριο με τον μεγάλο της γείτονα, είναι η περισσότερο απρόθυμη από τους τέσσερις να έρθει σε μετωπική αντιπαράθεση μαζί του στο πεδίο της ασφαλείας.
Οσο για την Κίνα, QUAD και AUKUS είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, προϊόντα μιας «ψυχροπολεμικής νοοτροπίας» που θα οδηγήσουν σε μια μεγάλη κούρσα εξοπλισμών στην περιοχή. Μιλώντας μέσω τηλεδιάσκεψης στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, την περασμένη Τρίτη, ο πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ έκανε σαφή μνεία στις κυκλωτικές κινήσεις των ΗΠΑ, τονίζοντας ότι «οφείλουμε να απορρίψουμε την πρακτική του σχηματισμού μικρών ομόκεντρων κύκλων και των παιχνιδιών μηδενικού αθροίσματος».
Η ατζέντα
Στη χθεσινή σύνοδο επρόκειτο να συζητηθούν θέματα, όπως η παροχή ενός δισεκατομμυρίου εμβολίων κατά της COVID σε χώρες της Ασίας και η συνεργασία των τεσσάρων σε έργα οικοδομών, στο Διάστημα, στο Διαδίκτυο και τις επικοινωνίες. Βασικό μέλημα των ΗΠΑ παραμένει η αποτροπή του κινδύνου να κυριαρχήσει η Κίνα στα κυκλώματα κινητής τηλεφωνίας νέας γενεάς 5G. Την Πέμπτη, η υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ Τζίνα Ραϊμόντο καθησύχαζε τους Ρεπουμπλικανούς στο Κογκρέσο ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα κινηθεί με ακόμη σκληρότερο τρόπο κατά του κινεζικού μεγαθηρίου Huawei.
Στη σύνοδο της τετραμερούς αναμενόταν να συζητηθεί και το θέμα της Ταϊβάν. Πάντως, οι κυκλωτικές κινήσεις των ΗΠΑ κατά της Κίνας δεν βρίσκουν σύμφωνες όλες τις χώρες της περιοχής. Πρόσφατα η Ινδονησία εξέφρασε «έντονη ανησυχία» για την κούρσα εξοπλισμών στην Ασία, ενώ η Μαλαισία προειδοποίησε ότι το σύμφωνο AUKUS «μπορεί να ωθήσει άλλες χώρες να κινηθούν πιο επιθετικά στην περιοχή, ιδίως στη Νότια Σινική Θάλασσα».