Διαβάζοντας πίσω από τις γραμμές της δήλωσης Μπάιντεν

Στις αρχές του 20ου αιώνα οι Οθωμανοί διέπραξαν, μεταξύ άλλων, το έγκλημα της Γενοκτονίας εξοντώνοντας 1,5 εκατομμύριο Αρμένιους. Στις 24 Απριλίου, ημέρα μνήμης αυτής της Γενοκτονίας, μέσω μιας γραπτής δήλωσης που διαδόθηκε ως τα πέρατα της οικουμένης, όλη η ανθρωπότητα έμαθε και επιβεβαίωσε δια στόματος του πλέον ισχυρού πολιτικού προσώπου πάνω στον πλανήτη, δηλαδή του Προέδρου των ΗΠΑ, το σκοτεινό και άκρως αιματηρό ποινικό παρελθόν των προγόνων των σύγχρονων Τούρκων.

Τι κρύβεται όμως πίσω από τις προσεκτικά επιλεγμένες λέξεις και εκφράσεις που χρησιμοποιήθηκαν στην συγκεκριμένη δήλωση; Μια προσεκτική ανάγνωσή της αποκαλύπτει τα μηνύματα που θέλησε να στείλει ο Αμερικανός Πρόεδρος και τα οποία κινούνται σε τρία επίπεδα.

Το πρώτο επίπεδο της δήλωσης αφορά στο ιστορικό σκέλος.

Τα ιστορικά γεγονότα (η λέξη «history» αναφέρεται τρεις φορές) είναι αναντίρρητα, τα τεκμήρια στα οποία βασίζονται είναι ατράνταχτα, η Γενοκτονία όντως διεπράχθη και αυτό δεν μπορεί να το αμφισβητήσει κανένας. Ο όρος Γενοκτονία χρησιμοποιείται εμφατικά δύο φορές στη δήλωση (μία στην αρχή και μία στο τέλος), ενώ το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτή διαπράχθηκε περιγράφεται πλήρως στην πρώτη παράγραφο για να μην υπάρχει καμία απολύτως αμφιβολία για τα γεγονότα. Οι αγριότητες (atrocities, ο όρος αναφέρεται 2 φορές) που προκάλεσαν τη Γενοκτονία είναι και συγκεκριμένες και είχαν συγκεκριμένα θύματα («one and a half million Armenians were deported, massacred or marched to their deaths»), έλαβαν χώρα κατόπιν κεντρικής οργάνωσης («by Ottoman authorities», «campaign of extermination») κατά την οθωμανική περίοδο («Ottoman era», όρος που επίσης αναφέρεται 2 φορές), την οποία βέβαια και «όλως συμπτωματικά» ονειρεύεται να αναβιώσει σήμερα ο Ερντογάν, μέσω των γνωστών αναθεωρητικών σχεδιασμών του.

Η ιστορική αναφορά στην «Κωνσταντινούπολη» σίγουρα πόνεσε τους Τούρκους, οι οποίοι έχουν αλλοιώσει τον χαρακτήρα των βυζαντινών μνημείων της Πόλης (με κορυφαίο παράδειγμα την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί), ενώ ενδεχομένως συνιστά και ένα μήνυμα φιλίας και εμπιστοσύνης προς το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης, λαμβανομένων υπόψη των άριστων σχέσεων που διατηρεί ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος με τις ΗΠΑ. Επομένως, οι επιθυμίες και οι αναθεωρητικές κορώνες στη βάση αναβίωσης του οθωμανικού παρελθόντος επιφέρουν ταυτόχρονα και άλλα δεδομένα, με εμφανή τον συμβολισμό που διατυπώνεται στην ονομασία της Κωνσταντινούπολης, ως προς την ιστορική πραγματικότητα της υπερχιλιετούς ύπαρξης της που ούτε να αγνοηθεί μπορεί ούτε να εξαφανιστεί.

Το δεύτερο επίπεδο αφορά στις σχέσεις ΗΠΑ και Αρμενίων.

Στη δήλωσή του, εκτός από την ρητή χρήση του όρου «Γενοκτονία», ο Αμερικανός Πρόεδρος επιλέγει μια έκφραση που χρησιμοποιούν οι ίδιοι οι Αρμένιοι για να περιγράψουν εκείνα τα μαύρα γεγονότα. Είναι η έκφραση «Meds Yeghern» που σημαίνει «Το Μεγάλο Έγκλημα». Επίσης και με τη μνήμη των γεγονότων από το Ναγκόρνο Καραμπάχ να είναι ακόμα νωπή, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ αφιερώνει μια ολόκληρη παράγραφο για τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει το αρμενικό στοιχείο στη διαμόρφωση της σύγχρονης πραγματικότητας των ΗΠΑ, στις οποίες ενσωματώθηκε ειρηνικά ζητώντας καταφύγιο και προστασία. Η αυτονόητη για τους Αμερικανούς σύνδεση της αρμενικής κοινότητας των ΗΠΑ με τη μητρική χώρα της Αρμενίας επίσης είναι παρούσα χωρίς να μνημονεύεται ρητά.

Το τρίτο επίπεδο αφορά στο μέλλον.

Κι αυτό γιατί στη δήλωσή του ο Μπάιντεν ξεκαθαρίζει με τον εναργέστερο τρόπο το τι μέλλει γενέσθαι από εδώ και στο εξής (η λέξη «future» αναφέρεται δύο φορές). Η θέση του μπορεί να συγκεφαλαιωθεί σε δύο λέξεις: «Ποτέ ξανά». Οι ΗΠΑ δεν θα επιτρέψουν να ξανασυμβεί κάτι αντίστοιχο, εξ ου και τα επαναλαμβανόμενα «ever again», «never repeated», «never lost», «ever vigilant».

Αυτό το «Ποτέ ξανά», μάλιστα, δεν αφορά μόνο τους Αρμένιους αλλά προφανώς τους Κούρδους και τις άλλες μειονότητες που ζουν στην Τουρκία. Η θέση που διατυπώνει υπέρ των δικαιωμάτων κάθε ανθρώπου σε αξιοπρέπεια και ασφάλεια και η αντίθεσή του σε κάθε μορφή μίσους («we remain ever vigilant against the corrosive influence of hate of all forms»), μη ανεκτικότητας («intolerance») και μισαλλοδοξίας («bigotry») αποτελεί μια έμμεση πλην σαφέστατη αναφορά στην αυταρχικότητα και τη μισαλλοδοξία που προωθεί το δίδυμο Ερντογάν- Μπαχτσελί καταπιέζοντας τις μειονότητές τους, αλλά και υιοθετώντας επιθετικές πρακτικές σε βάρος γειτονικών λαών, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, η ίδια η Αρμενία, η Συρία, το Ιράκ, κ.ο.κ.

Είναι αλήθεια ότι εδώ και δεκαετίες οι γείτονές μας, χρησιμοποιώντας την προσφιλή σε αυτούς τακτική του εκβιασμού (την είδαμε να επαναλαμβάνεται πέρυσι με την εκμετάλλευση του μεταναστευτικού στα γεγονότα του Έβρου), απειλούσαν τους εκάστοτε ενοίκους του Λευκού Οίκου, ότι αν προχωρούσαν στην αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων, τότε εκείνοι ως αντίποινα θα έκλειναν τις αμερικανικές βάσεις στην Τουρκία και θα ερχόντουσαν εγγύτερα στην Ρωσία, στην Κίνα και στο Ιράν. Ο τωρινός Πρόεδρος των ΗΠΑ όμως δεν υπέκυψε στον εκβιασμό. Έτσι, όχι μόνο φάνηκε ότι είναι συνεπής στις εξαγγελίες του, αλλά επιπλέον έδειξε ότι η ιστορική αλήθεια και ο σεβασμός των ανθρώπινων δικαιωμάτων βρίσκονται πάνω από τα συμφέροντα κάποιων με εγκληματικό παρελθόν και παρόν, που σαν «κακομαθημένα παιδιά» θέλουν πάντοτε να γίνεται το δικό τους.

Όλες οι προσπάθειες των Τούρκων διπλωματών και του τουρκικού λόμπυ στην Αμερική να αποτρέψουν την αναγνώριση της Γενοκτονίας έπεσαν στο κενό. Αυτό, πέραν των άλλων, δείχνει ότι η εποχή που ο τουρκικός παράγοντας μπορούσε να ασκεί επιρροή στην αμερικανική γραφειοκρατία, τώρα επί Προεδρίας Μπάιντεν, έχει πλέον παρέλθει ανεπιστρεπτί. Είναι τέτοια η σχέση που θέλουν να αναπτύξουν οι ΗΠΑ με τον υπόλοιπο κόσμο, που με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο αυτό αποτυπώνεται στη φράση του Mπάιντεν «and let us pursue healing and reconciliation for all the people of the world».

Επομένως η Τουρκία πλέον δεν θα τύχει καμίας προνομιακής ή ειδικής μεταχείρισης από την Προεδρία Μπάιντεν, ούτε αυτή θα επιτρέψει οιαδήποτε μορφή «ειδικής σχέσης» σε ότι αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα. Δηλαδή η Τουρκία, από ότι φαίνεται, εισάγεται πλέον σε εκείνη την κατηγορία των κρατών που θα ελέγχονται και επικρίνονται συστηματικά από τις ΗΠΑ, σε ότι αφορά στην έλλειψη σεβασμού έναντι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Όσο ξεκάθαρος όμως ήταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ στη δήλωσή του, τόσο αμετανόητοι στάθηκαν οι Τούρκοι αξιωματούχοι όταν την διάβασαν. Με εξαίρεση το φιλοκουρδικό HDP, όλα τα τουρκικά πολιτικά κόμματα, από την άκρα δεξιά ως και την αριστερά, συμπεριλαμβανομένου του Δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου (μετριοπαθούς κατά τα άλλα), αποδοκίμασαν την αναγνώριση της γενοκτονίας από τις ΗΠΑ.

Δυστυχώς, οι Τούρκοι όχι μόνο δεν παραδέχονται και δεν μετανιώνουν για τα αποτρόπαιά τους εγκλήματα, αλλά αντίθετα νιώθουν εθνικά υπερήφανοι γι’ αυτά. Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί αποδύθηκε σε ένα από τα γνωστά εθνικιστικά του ντελίρια, ενώ η Μεράλ Ακσενέρ ηγέτιδα του «Καλού Κόμματος» δήλωσε ότι «δεν υπάρχει τίποτα στην ιστορία του μεγάλου τουρκικού έθνους που θα μας κάνει να κατεβάσουμε τα κεφάλια και να ντραπούμε ή να κρυφτούμε». Ο δε Μετίν Κασίκογλου, ένας από τους ιδρυτές του δήθεν φιλοδυτικού κόμματος DEVA, επιτέθηκε στους βουλευτές του φιλοκουρδικού κόμματος για την δήλωση επικρότησης της αναγνώρισης της γενοκτονίας που εξέδωσαν, λέγοντας επί λέξει: «Εύχομαι και η δική σας ρίζα να ξεραθεί σύντομα» (!). Εξέφρασε δηλαδή την προσδοκία του για μια νέα Γενοκτονία, αυτή τη φορά σε βάρος των Κούρδων!

Η όλη στάση τους δείχνει ότι δεν μοιράζονται πλέον καμία κοινή αξία με την Δύση. Και αυτό είναι κάτι που ο Αμερικανός Πρόεδρος το έχει καταλάβει καλά, εξ ου και οι σχετικές ρητές αναφορές στα ανθρώπινα δικαιώματα που περιέχονται στην δήλωσή του. Το χάσμα μεταξύ των Δημοκρατικών που κυβερνούν στις ΗΠΑ και του αυταρχικού και δικτατορικού τύπου καθεστώτος των Ερντογάν-Μπαχτσελί είναι πραγματικά χαοτικό. Οι δε προσεκτικά επιλεγμένες λέξεις και εκφράσεις που χρησιμοποίησε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ στην δήλωση της αναγνώρισης της Γενοκτονίας, ήρθαν να το επιβεβαιώσουν.

Το βήμα που έγινε με την επίσημη αναγνώριση της Γενοκτονίας των Αρμενίων από την αμερικανική υπερδύναμη είναι τεράστιο. Το πλήγμα που υπέστη η Τουρκία στην διεθνή εικόνα της είναι ανεπανόρθωτο και το κάνουν ακόμα χειρότερο οι επίσημες αντιδράσεις της. Ταυτοχρόνως, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πριν από έναν αιώνα οι πρόγονοι των σημερινών Τούρκων εξόντωσαν με φρικαλέο τρόπο πάνω από 2,5 εκατομμύρια Χριστιανούς της Ανατολίας, Αρμένιους, Έλληνες και Ασσύριους.

Η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου πρέπει να είναι το επόμενο στάδιο, η δε χρονική συγκυρία λόγω της διακυβέρνησης Μπάιντεν, είναι σαφέστατα ευνοϊκή. Άλλωστε η Γενοκτονία αυτή έχει ήδη αναγνωριστεί από τέσσερις Χώρες (Ελλάδα, Σουηδία, Αρμενία και Ολλανδία), αλλά και από την Διεθνή Ένωση Μελετητών Γενοκτονιών, η οποία μάλιστα τον Δεκέμβριο του 2007 είχε εξηγήσει αναλυτικά στο σχετικό ψήφισμά της γιατί πρέπει να αναγνωρισθούν οι Γενοκτονίες από όλες τις χώρες: «Η άρνηση μιας Γενοκτονίας είναι το έσχατο στάδιο αυτής, αφού εξασφαλίζει την ατιμωρησία στους δράστες της και προετοιμάζει το έδαφος για τις μελλοντικές Γενοκτονίες». Οι Γερμανοί μετάνιωσαν και ζήτησαν συγνώμη από την ανθρωπότητα για τις θηριωδίες των Ναζί και την Γενοκτονία που διέπραξαν σε βάρος των Εβραίων. Οι Τούρκοι που διέπραξαν Γενοκτονίες σε βάρος τουλάχιστον τριών εθνοτικών ομάδων στην πρόσφατη ιστορία τους (Αρμενίων, Ελλήνων του Πόντου και Ασσυρίων), πότε επιτέλους θα ζητήσουν την οφειλόμενη συγγνώμη;

Όσο για την επιτροπή που ζήτησε η Τουρκία να συγκροτηθεί από κοινού με τις ΗΠΑ για τη μελέτη των ιστορικών γεγονότων, υπάρχει κανένας στην Τουρκία ή αλλού στον κόσμο που είναι δυνατό λογικά να πιστεύει ότι μία τέτοια επιτροπή θα σβήσει τα εκατοντάδες τηλεγραφήματα του Πρέσβη των ΗΠΑ στην Κωνσταντινούπολη Χένρι Μοργκεντάου το 1915, που περιγράφουν λεπτομερώς τη Γενοκτονία και τους μηχανισμούς της;

Υπάρχει κανένας στην Τουρκία ή αλλού στον κόσμο που είναι δυνατό λογικά να πιστεύει ότι η γενοκτονική τριανδρία των Ταλαάτ Πασά, Εμβέρ Πασά και Τζεμάλ Πασά, που υποστηρίχθηκε πλήρως από τον Γερμανό πρέσβη Βαγκενχάιμ και τον επικεφαλής της γερμανικής αποστολής στην Τουρκία Λίμαν Φον Σάντερς σε μια τραγική γενική πρόβα του Ολοκαυτώματος, θα αποκαθαρθεί με κάποιο μαγικό τρόπο και μαζί και το «Meds Yeghern»;

Όποιος το πιστεύει μάλλον «πλανάται πλάνην οικτρά» με την οφειλόμενη συγνώμη να συνεχίζει να οφείλεται.