Αυτές οι δύο (συν μία) χώρες επιθυμούν να θέσουν βέτο σε ένα τεράστιο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, ήτοι τον επταετή προϋπολογισμό της ΕΕ και το ταμείο ανάκαμψης από την πανδημία, καθώς οι ηγέτες αυτών των χωρών, και ιδίως της Ουγγαρίας, έχουν κτίσει ένα τόσο μεγάλο και ισχυρό δίκτυο χρήσης ευρωπαϊκών κονδυλίων για να κερδίζουν χρήματα οι ίδιοι και τα μέλη της οικογένειάς τους, υποστηρίζοντας ωστόσο ότι για όλα «φταίει η Ευρωπαϊκή Ένωση».
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφάσισε να δείξει τα δόντια του και να δεχθεί να υπερψηφίσει τον προϋπολογισμό και το ταμείο ανάκαμψης εφόσον τα κράτη μέλη δεχθούν αυτό που αναφέρεται στις ιδρυτικές συνθήκες της ΕΕ. Ήτοι τον σεβασμό στο κράτος δικαίου.
Μετά τις ενστάσεις Βαρσοβίας και Βουδαπέστης (ιδίως τις ενστάσεις του Βίκτορ Όρμπαν ο οποίος κερδίζει εκατομμύρια ευρώ, όπως και οι στενοί συγγενείς του, από ευρωπαϊκά κονδύλια) η ΕΕ βρίσκεται σε σταυροδρόμι.
Η τύχη του ταμείου ανάκαμψης, που προορίζεται να βοηθήσει τις χώρες που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία, θα σφραγιστεί μόνο εάν τα κοινοβούλια Ουγγαρίας και Πολωνίας το υπερψηφίσουν. Αλλά ακόμα και δεν εάν συμβεί κάτι τέτοιο, οι συζητήσεις μπορεί να συνεχιστούν καθώς η Ένωση θα μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί με βάση τον προϋπολογισμό του 2020. Ωστόσο κάτι τέτοιο θα καθυστερήσει την εφαρμογή του ταμείου ανάκαμψης.
Τί θα γίνει όμως εάν Βουδαπέστη και Βαρσοβία επιμείνουν στο βέτο;
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν πρόκειται να υποχωρήσει. Θα συνεχίσει να ζητεί τον σεβασμό στο κράτος δικαίου για να δώσει την απαραίτητη ψήφο του. Σε μια τέτοια περίπτωση οι 25 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων (ήτοι όλα τα κράτη – μέλη της ΕΕ πλην Ουγγαρίας και Πολωνίας) θα μπορούσαν να παρακάμψουν αυτές τις δύο χώρες,
Με λίγα λόγια να υπογράψουν μια, όχι ευρωπαϊκή, αλλά διεθνή συνθήκη, ώστε το ταμείο ανάκαμψης να αφαιρεθεί από τους κοινοτικούς μηχανισμούς, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας(ESM). Το πρόβλημα είναι ότι εάν συμβεί κάτι τέτοιο, θα μιλάμε για έναν «πυρηνικό πόλεμο» εντός της ΕΕ. Ο λόγος είναι ότι σε διακυβερνητικές συμφωνίες τα εθνικά κοινοβούλια έχουν τον πρώτο λόγο και όχι η ΕΕ. Για μια εκταμίευση μόλις 25 εκατ. ευρώ προς την Ελλάδα, αναγκάστηκε να συνεδριάσει η αρμόδια επιτροπή του γερμανικού κοινοβουλίου.
Εάν τα εθνικά κοινοβούλια 27 κρατών – μελών πρέπει να συνεδριάζουν για να αποφασίζουν για οποιαδήποτε αποταμίευση, δεν μιλάμε πλέον για ταμείο ανάκαμψης αλλά για καραγκιόζ μπερντέ.
Σε κάθε περίπτωση η ΕΕ μπορεί να καταλήξει σε μία άλλου είδους συμφωνία. Καθώς οι 25 δεν μπορούν διώξουν από την ΕΕ δύο κράτη – μέλη, μπορούν ωστόσο να υπογράψουν μια άλλη συνθήκη. Μια συνθήκη που θα αφήνει εκτός της συμφωνίας την Ουγγαρία και την Πολωνία από το ταμείο ανάκαμψης. Αυτή η λύση είχε προβλεφθεί τον Ιούνιο του 1992 την επόμενη μέρα από το “όχι” στη Συνθήκη του Μάαστριχτ στη Δανία.
Άλλωστε η ΕΕ είναι μια sui generis ένωση κρατών στην οποία οι κυβερνήσεις λαμβάνουν πράγματα που τους αρέσουν σε αντάλλαγμα για… υπομονή σε πράγματα που δεν τους αρέσουν ιδιαίτερα .
Συνεπώς η απειλή του βέτο θα μπορούσε να καταλήξει σε μπούμερανγκ για τη Βουδαπέστη και τη Βαρσοβία. Τις πρωτεύουσες οι οποίες χρειάζονται τα ευρωπαϊκά κονδύλια περισσότερο από οποιοδήποτε άλλη κράτη – μέλη της ΕΕ.