Με βάση την υφιστάμενη κατάσταση, η NAVTEX των ερευνών του «Ορούτς Ρέις» έχει διάρκεια έως και τις 22 Οκτωβρίου. Εως τότε θα φανεί ποια θα είναι η κίνηση του ερευνητικού και, κυρίως, ποια θα είναι η αντίδραση της Αθήνας όσο αυτό πλέει μεταξύ 6 και 12 ν.μ., δηλαδή σε περιοχή δυνητικής ελληνικής κυριαρχίας. Φωτ. Ibrahim Laleli / DHA via A.P.
Προετοιμασίες για την πιθανότητα εξέλιξης μιας αργόσυρτης κρίσης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο μέχρι το τέλος του χρόνου κάνει η Αθήνα, σε διπλωματικό και στρατιωτικό επίπεδο. Πολιτικά ορόσημα είναι, βεβαίως, το τελεσίγραφο της Ε.Ε. προς την Αγκυρα μέχρι την επόμενη Σύνοδο Κορυφής στις αρχές Δεκεμβρίου, οι αμερικανικές εκλογές της 3ης Νοεμβρίου και μια πιθανή περίοδος «lame duck» για τον Ντόναλντ Τραμπ μέχρι τις 20 Ιανουαρίου 2021. Με βάση την υφιστάμενη κατάσταση, η NAVTEX των ερευνών του «Ορούτς Ρέις» φθάνει μέχρι και τις 22 Οκτωβρίου. Εως τότε θα φανεί ποια θα είναι η κίνηση του ερευνητικού και, κυρίως, ποια θα είναι η αντίδραση της Αθήνας, όσο αυτό πλέει μεταξύ 6 και 12 ναυτικών μιλίων, σε περιοχή, δηλαδή, δυνητικής ελληνικής κυριαρχίας.
Οπως η «Κ» αποκάλυψε ήδη την περασμένη Τετάρτη, οι Ενοπλες Δυνάμεις (Ε.Δ.) βρίσκονται σε επιφυλακή για τον φόβο πιθανής προβοκάτσιας, ωστόσο σε ναυτικό επίπεδο ήδη έχει προκριθεί μια αντίδραση η οποία δεν περιλαμβάνει στρατιωτικό πλήγμα παρά μόνον αν οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (ΤΕΔ) προχωρήσουν στην πρώτη κίνηση. Αυτό δεν σημαίνει ότι στο Αρχηγείο Στόλου δεν υπάρχουν σενάρια για το πώς μπορεί να παρεμποδιστεί το «Ορούτς Ρέις» με άλλα μέσα, εφόσον αυτό χρειαστεί. Στο ΓΕΕΘΑ και στο ΓΕΝ, τα σενάρια αυτά έχουν αναλυθεί ήδη από τον περασμένο Αύγουστο, όταν και εκτυλίχθηκε η δεύτερη φάση της κρίσης (10 Αυγούστου – 12 Σεπτεμβρίου). Για την ακρίβεια, ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ Κωνσταντίνος Φλώρος και σε ναυτικό επίπεδο ο αρχηγός ΓΕΝ Στέλιος Πετράκης, σε αρμονική συνεργασία με τον αρχηγό Στόλου Παναγιώτη Λυμπέρη, αναδιαμόρφωσαν το σύνολο της ελληνικής στρατηγικής, το οποίο μέχρι πρότινος ήταν στηριγμένο κατά κύριο λόγο σε συνθήκες που αφορούν το Αιγαίο Πέλαγος και όχι την Ανατολική Μεσόγειο.
Μια κρίση διαρκείας σημαίνει ότι εντός του επόμενου τριμήνου, παρά την προφανή ανάγκη για συνεχείς τακτικές αναπροσαρμογές ώστε να αντιμετωπιστεί ο άτυπος «πόλεμος φθοράς» της Αγκυρας, θα πρέπει να προχωρούν και τα σχέδια ενίσχυσης των Ε.Δ. αλλά και υποστήριξης των υποδομών τους. Η περιοδεία του κ. Φλώρου σε μείζονες σχηματισμούς, αλλά και σε μικρότερες μονάδες, ξεκίνησε την Πέμπτη, όμως θα συνεχιστεί και τις επόμενες εβδομάδες, με σκοπό, μεταξύ άλλων, να επισημανθεί η ανάγκη συνέχισης της προσπάθειας κυρίως στον τομέα της αναβάθμισης, συντήρησης ή και ενίσχυσης των υποδομών.
Σε επίπεδο πράξεων, η επόμενη κίνηση κλιμάκωσης από πλευράς της Αγκυρας θα ήταν να προχωρήσει στην αποστολή γεωτρύπανου στην περιοχή όπου δραστηριοποιήθηκε το προηγούμενο χρονικό διάστημα το «Ορούτς Ρέις». Οπως έχουν αφήσει να διαρρεύσει προς τα τουρκικά ΜΜΕ αξιωματούχοι του υπουργείου Ενέργειας, το «Ορούτς Ρέις» έχει κάνει έως τώρα δισδιάστατες έρευνες. Σε περίπτωση συγκέντρωσης στοιχείων που υποδηλώνουν την πιθανότητα ύπαρξης υδρογονανθράκων, θα πρέπει να γίνουν και τρισδιάστατες έρευνες. Εφόσον η Αγκυρα επιλέξει να οδηγήσει σε ταχεία κλιμάκωση, τότε ο στόλος της ΤΡΑΟ θα παρακάμψει το στάδιο των τρισδιάστατων ερευνών και θα προχωρήσει σε απόπειρα γεώτρησης, κατά πάσα πιθανότητα με το πλωτό γεωτρύπανο «Γιαβούζ». Ενα υπαρκτό σενάριο, το οποίο βρίσκεται πάντα επί τάπητος, είναι και η πιθανότητα να προχωρήσει η ΤΡΑΟ σε έρευνες στις περιοχές του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Οι ανησυχίες για πιθανή αποχαλίνωση της Αγκυρας και στο πεδίο της Ανατολικής Μεσογείου αυξάνονται από το γεγονός ότι ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει προχωρήσει σε ορισμένες κινήσεις που υποδεικνύουν πως βρίσκεται σε τροχιά αυτονόμησης, τουλάχιστον ως προς τα ζητήματα που θεωρεί ότι αφορούν την Τουρκία. Πέρα από τα «ελληνοκεντρικά» ζητήματα, όπως η επιστροφή του «Ορούτς Ρέις» στην Ανατολική Μεσόγειο και το άνοιγμα της παραλίας των Βαρωσίων, η Αγκυρα έχει εμπλακεί ενεργά στη σύγκρουση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και, μόλις την Παρασκευή, ο κ. Ερντογάν αγνόησε επιδεικτικά τις προειδοποιήσεις της Ουάσιγκτον και έδωσε άδεια για επίσημη και δημόσια δοκιμή του ρωσικού πυραυλικού συστήματος S-400 στη Μαύρη Θάλασσα.
Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, οι ΤΕΔ ετοιμάζονται και για ακόμα μία επιχείρηση στο έδαφος της Συρίας, δίχως να είναι σαφές αν η Αγκυρα αποτολμήσει να επιτεθεί στο Κομπάνι, όπου από τον περασμένο Οκτώβριο έχει εγκατασταθεί ο υποστηριζόμενος από τη Μόσχα συριακός στρατός, προκειμένου να αποφευχθεί μια επιχείρηση εκδίωξης του πλειοψηφικού κουρδικού στοιχείου και από εκεί, ώστε η Τουρκία να «ενώσει» τις δύο λωρίδες συριακής γης που κατέχει και διαμορφώνει εθνικά τα τελευταία χρόνια.
Η διπλωματία
Για την Αθήνα προφανής επιλογή είναι η εντατική διπλωματική εργασία κατ’ αρχάς σε συμμαχικό και περιφερειακό επίπεδο. Ηδη σε επίπεδο ΝΑΤΟ, η Αθήνα έχει αναδείξει ότι στην πράξη η περίφημη «κόκκινη γραμμή» Ελλάδας – Τουρκίας για την αποφυγή ατυχήματος αποτελεί ευφημισμό, καθώς η Αγκυρα αγνόησε οποιαδήποτε πρωτοβουλία, μένοντας σε επίπεδο εντυπώσεων και μόνο. Πολύ σημαντικότερο, η Αθήνα προωθεί σε βάθος τις σχέσεις της σε περιφερειακό επίπεδο με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και άλλες χώρες που αντιμετωπίζουν προβλήματα από τον τουρκικό επεκτατισμό.
«Τρέχουν» εξοπλιστικά, αναδιάρθρωση ΕΑΒ
Ευλόγως, σε αυτό το πλαίσιο κρίσης, η κυβέρνηση προχωράει στα εξοπλιστικά και στην αναδιοργάνωση της αμυντικής βιομηχανίας. Κατ’ αρχάς προχωρούν ταχέως τα 12 μεταχειρισμένα «Ραφάλ», μάλιστα προσδιορίστηκε η τιμή τους σε 33 εκατ. ανά τεμάχιο, κάτι που σημαίνει ότι η Πολεμική Αεροπορία (Π.Α.) θα δαπανήσει αρχικά 396 εκατ. ευρώ για τα τέταρτης γενιάς γαλλικά μαχητικά.
Βασικό στοίχημα της κυβέρνησης είναι η αναδιοργάνωση της ΕΑΒ, η οποία, όπως έχει ήδη δηλώσει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, πρέπει να αναδιοργανωθεί «ώστε να μετατραπεί σε κέντρο συντήρησης αεροσκαφών για την ευρύτερη περιοχή». Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι ήδη καταγράφεται ενδιαφέρον από το εξωτερικό για επενδύσεις, συνεργασία και εντέλει τη διάσωση της επιχείρησης. Τα διαχρονικά δομικά προβλήματα είναι εις γνώσιν του Μεγάρου Μαξίμου, από όπου επισημαίνεται ότι το υπουργείο Οικονομικών έλαβε πλέγμα δράσεων, ενώ αυτή τη στιγμή ρόλο συντονιστή έχει αναλάβει ο υπουργός Ανάπτυξης Αδωνις Γεωργιάδης. Η ΕΑΒ προχωράει άμεσα σε αλλαγή διοίκησης, ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα όπως υπογραφές για σημαντικά προγράμματά της από το προσωρινό, μη εξουσιοδοτημένο διοικητικό συμβούλιο, ενώ αναζητείται και στρατηγικός επενδυτής.
Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν επίσης ότι μέσω της αμερικανικής DFC και της ONEX στα ναυπηγεία της Ελευσίνας και της Σύρου και του εν εξελίξει διαγωνισμού για τον Σκαραμαγκά γίνεται προσπάθεια οικοδόμησης μιας ισχυρής βιομηχανίας. Για την Ελευσίνα οι ίδιες πηγές τόνιζαν ότι ζητούμενο παραμένει η χρηματοδότηση της ONEX από την DFC προκειμένου να ολοκληρωθεί η συμφωνία εξαγοράς των Ναυπηγείων Ελευσίνας. Το ύψος της ζητούμενης χρηματοδότησης κυμαίνεται στα 100 εκατ. δολάρια, εκ των οποίων το ποσό των 41,4 εκατ. προσλαμβάνει τον χαρακτήρα του επείγοντος για την κάλυψη μισθοδοτικών αναγκών του προσωπικού των ναυπηγείων.